استان مرکزی به مرکزیت شهر اراک با داشتن حدود 37 شهرک صنعتی یکی از قطب های اصلی صنعت کشور ایران محسوب می شود. این استان در دوران حکومت قاجار برای نخستین بار پا به عرصه صنعت ایران نهاد در آن زمان فرش های دستبافت اراک به کشور های اروپایی مرکزی و غربی و بخش های شمالی قاره آمریکا صادر شد. بار دیگر در دروان پهلوی صنعت این منطقه جان تازه ای گرفت و حدود 40 صنعت در شهر اراک راه اندازی شد. از دیگر موارد موثر در صنعت این منطقه در دوران پهلوی می توان به گذر راه آهن سراسری از اراک، ایجاد صنایع بزرگ ماشین سازی و آلومینیوم سازی هم چنین احداث شرکت های چون نورد آلومینیوم، هپکو، آونگان، کمباین سازی، واگن پارس و ماشین سازی که در رده صنایع سنگین قرار داشتند اشاره کرد.


پایتخت صنعتی ایران، مرکزی


در نهایت به دنبال موج سوم صنعت که در سال 1360 در دوران جمهوری اسلامی ایران وارد این منطقه شد گسترش صنایع مادر محصور شد و بیشتر تمرکز بر ایجاد بخش های صنعتی صنایع متوسط و کوچک قرار گرفت.

شهر اراک دارای صنایع مختلفی مانند انرژی، نفت و پتروشیمی، مبلمان، چوب، مواد معدنی، ساختمانی، نساجی، شیمیایی است که در این میان واگن پارس، کمباین سازی، شرکت آلومرول (تولید آلومینیوم)، صنایع آذرآب (فعالیت در زمینه احداث زیرساخت‌های صنعتی، ساخت پالایشگاه‌های گاز، پالایشگاه‌های نفت، مجتمع‌های پتروشیمی، سدها، کارخانه جات سیمان، نیروگاه‌های‌ برق‌آبی، نیروگاه‌های گازی، نیروگاه‌های حرارتی، نیروگاه‌های هسته‌ای و تولید تجهیزات مربوط به آنان) و شرکت املاح معدنی ایران از مراکز تولید صنایع اساسی کشور محسوب می شوند.

جالب است که بدانید تولیدات صنایعی که در شهر اراک انجام می شود علاوه بر مهیا کردن صنایع مورد نیاز داخل کشور بخش عظیمی از صادرات کالاهای صنعتی به کشور های خارجی را از آن خود کرده است. 

برخی از ویژگی های پایتخت صنعتی ایران عبارتند از :

• وجود صنایع مادر

 وجود بزرگترین کارخانه تولید کننده آلومینیوم ایران

 وجود بزرگترین ماشین سازی کشور

 وجود بزرگترین صنایع معدنی کشور

 بزرگترین تولید کننده بنزین کشور

 بزرگترین تولید کننده بالابر های هیدورلیکی و تولید کننده جرثقیل در خاورمیانه

 بزرگترین کمباین سازی در خاورمیانه

 بزرگ ‌ترین واگن‌سازی و لوکوموتیوسازی خاورمیانه

 بزرگ ‌ترین و اولین تولیدکنندهٔ ماشین‌آلات ساخت‌ و ساز در خاورمیانه 

شرایط اقلیمی استان مرکزی 

در این استان شاهد آب و هوا متنوعی خواهید بود که مهم ترین آن ها شامل آب و هوای سرد کوهستانی با ویژگی زمستان های سرد و برفی و تابستان خنک، آب و هوای معتدل کوهستانی با ویژگی زمستان های سرد و تابستان ملایم و در آخر آب و هوای نیمه بیابانی که در مناطقی چون ساوه و زرندیه به چشم می خورد. 

موقعیت جغرافیایی استان مرکزی

استان مرکزی که بین رشته کوه های البرز و زاگرس قرار دارد در سمت جنوب با دو استان لرستان و اصفهان، در سمت شمال با استان های قزوین و تهران، در محدوده غربی با استان همدان و در سمت شرق با تهران و اصفهان همسایه است.


 استان مرکزی


مساحت کلی این استان حدود 59150 برآورد شده است و از بلند ترین ارتفاعات آن می توان به قله شهباز با ارتفاع حدودا 3380 متر مربع اشاره کرد. موقعیت جغرافیایی استان مرکزی به زبان علمی چنین است این منطقه بین 33 درجه و 30 دقیقه تا 35 درجه و 35 دقیقه پهنه شمالی و 48 درجه و 57 دقیقه تا 51 درجه درازای شرقی از نصف النهار مبدا می باشد. بر مبنای آخرین تقسیمات کشوری این استان دارای 12 شهرستان، 23 بخش، 32 شهر، 66 دهستان و در مجموع 1,440 آبادی می باشد هم چنین طبق آخرین سرشماری که در این مناطق صورت گرفته است جمعیتی بالغ بر 1,326,826 نفر از جمعیت کل کشور در این استان زندگی می کنند.

بهترین زمان سفر استان مرکزی

 اعتدال آب و هوا و برگزاری جشنواره گل و گیاه محلات سبب شده که فصل های بهار و تابستان یکی از پرطرفدارترین زمان های سفر به این منطقه باشد البته لازم به ذکر است که اگر از علاقمندان سفر در زمان های شلوغ نیستید این برهه زمانی برای شما مناسب نیست زیرا این منطقه در اوج شلوغی خود قرار دارد. فصل زمستان نیز در استان مرکزی چندان خلوت و بی طرفدار نیست بلکه برخی برای استفاده از چشمه های آبگرم این منطقه فصل زمستان را برای سفر انتخاب می کنند. 

غذاهای محلی استان مرکزی

شفته :

یکی از غذاهای محبوب و ساده استان مرکزی شفته است که چیزی شبیه به کوفته می باشد و در تهیه آن از موادی چون گوشت چرخ کرده، رب گوجه فرنگی، جعفری، آرد نخودچی و پیاز استفاده می شود.

آش ویشیل :

یکی از غذاهای محلی استان مرکزی که یکی از رسومات اهالی این منطقه نیز در آن نهفته است آش ویشیل می باشد. مواد لازم برای تهیه این آش شامل رشته آشی، سبزی آش، پیاز، تخم مرغ، نخود، آبغوره و زردچوبه می باشد. آش ویشیل در اولین ظهر سال نو پخته می شود و به صورت خانوادگی سرو می شود.

آبگوشت دو گوله دودار :

این خوراک علاوه بر استان مرکزی در استان لرستان نیز به نام آبگوشت کشک لری طبخ می شود. گوشت گردن گوسفند، بادمجان، نخود، لوبیا، چغندر سفید، کشک جوشیده، پیاز، سیر و نعنا از جمله مواد اولیه ای است که برای طبخ این غذا نیاز دارید.

آش خیار :

در ابتدا شاید کمی عجیب به نظر برسد اما آش خیار از غذاهای خوش خوراک و پر طرفدار استان مرکزی است. مواد اولیه این آش شامل کشک، نان خشک، عدس، گندم، پیاز، سیر، نعنا خشک، گوشت و خیار می شود.

کباب ته تالی :

کباب ته تالی از غذاهای محلی استان مرکزی که امروزه چیزی شبیه به آن در اکثر مناطق ایران طبخ می شود. تال یک نوع ظرف مسی گرد، عریض و با ارتفاع کم است که مواد غذا را ته آن می چیدند و سرخ می کردند به همین دلیل نام ته تالی را به این غذا نسبت داده اند. مواد لازم برای طبخ این غذا شامل گوشت چرخ کرده، رب گوجه فرنگی، گوجه فرنگی، آب، سیب زمینی، پیاز رنده شده نمک، فلفل، زعفران تهیه می شود.

خورشت فسنجان و کشک :

از غذاهای محلی تفرش است که در آن به جای رب اناری که در خورشت فسنجان می ریزند از ماست یا کشک استفاده می شود. از دیگر موادی که در تهیه این غذا به کار می رود می توان به سیر، پیاز، مغز گردو، فیله مرغ و کشک اشاراه کرد.

آش اشکنه :

آش اشکنه غذای محلی استان مرکزی است که بیشتر در شهر اراک طرفدار دارد و در تهیه آن از موادی چون تخم مرغ، آرد، زردچوبه، نمک، فلفل، پیاز و شوید خشک استفاده می شود.

پتله پلو :

یکی از پلوهای زمستانی شهرستان خمین پتله پلو است که از موادی مانند پتله، گردو، سیب زمینی، برنج و لوبیا چیتی به صورت دمی تهیه می شود. شاید برایتان این سوال پیش بیاید پتله ای که در مواد اولیه این غذا وجود دارد چیست؟ طرز تهیه پتله : ابتدا گندم را می جوشانید سپس در مقابل نور مستقیم خورشید قرار می دهیم تا خشک شود و سپس با استفاده از دیبک آن را می کوبند و در نهایت با استفاده از دستاس ( آسیاب خانگی ) آن را خرد می کنند.

کوفته تفرشی :

در بخش های مختلف کشور ایران انواع مختلفی از کوفته وجود دارد. مواد اولیه کوفته مخصوص شهر تفرش شامل گوشت، پتله، آب، مغز گردو، دنبه سرخ شده، کشمش، برگه زردآلو، سبزی های معطری مانند تره، ریحان، مرزه، تره، جعفری و شوید می شود.


کوفته تفرشی


آش گندینه :

از دیگر آش های سنتی که در شهرستان تفرش پخته می شود و در تهیه آن از موادی چون لوبیا، پرشک ( نوعی گلوله خمیری که از آرد و آب درست می شود ) گوشت، عدس، پتله، سبزی گندینه ( نوعی سبزی که به صورت خودرو می روید )، نمک، فلفل، پیاز داغ و زردچوبه استفاده می شود.

رشته پلو :

این غذا از دیگر پلوهای سنتی و محلی استان مرکزی است که از ترکیب برنج و رشته پلویی به دست می آید و به همراه خرما، گوشت قلقلی و کشمش سرو می شود.

گوشتابه :

گوشتابه منبعی غنی از پروتئین که در غذاهای محلی استان مرکزی جا خوش کرده است و به دلیل کم بودن زمانی که برای پخت آن نیاز است از غذاهای رایج این منطقه محسوب می شود. در طبخ گوشتابه مواد اولیه ای چون تخم مرغ، گوشت چرخ کرده، نمک، فلفل، زردچوبه، گوجه فرنگی، پیاز و آرد به کار می رود.

بهترین رستوران های استان مرکزی

رستوران بانی چو : رستوران بانی چو که یک رستوران بین المللی در شهرستان اراک است انواع غذاهای ایرانی، فست فودی و خارجی را سرو می کند و یکی از رستوران های لوکس و شناخته شده در این منطقه محسوب می شود.

- آدرس : استان مرکزی، اراک، خیابان شریعتی، نبش کوچه صنوبر

رستوران قزل پارک : این رستوران در کیلومتر 25 جاده اراک - قم قرار دارد و از یک استخر پرورش ماهی، بوفه سفارش و آشپزخانه تشکیل شده. در این رستوران ابتدا ماهی مورد نظر خود را از حوضچه درون مجموعه انتخاب می کنید و به بوفه رستوران سفارش می دهید و در نهایت ماهی کبابی خوش عطر روی میز شما خواهد بود.

- آدرس : استان مرکزی، اراک کیلومتر 25 جاده اراک - قم بین پمپ بنزین لاله صحرا و شهرک صنعتی خیرآباد اراک 

فود کورت هتل امیر کبیر : یکی از رستوران های بسیار مجلل در شهرستان اراک فود کورت هتل امیر کبیر می باشد. پارکینگ و مرکز اقامتی از جمله امکاناتی است که در این رستوران برای مشتریان وجود دارد. سبک های آشپزی این رستوران شامل پیتزا، فست فود و غذاهای ایرانی می باشد.

- آدرس : استان مرکزی، شهرستان اراک، بلوار آیت الله اراکی 

کبابی میزبان : رستوران میزبان در شهرستان اراک در محیطی بسیار تمیز و منظم با امکانات عمومی چون سیستم تهویه هوا و تخت در فضای داخلی قرار دارد  و همان طور که از نام آن پیداست انواع کباب های ایرانی را در بهترین کیفیت ارائه می دهد.

- آدرس : استان مرکزی، اراک، خیابان امام خمینی، روبروی خیابان عراقی

- شماره تماس : 08632212221

فست فود گل یخ : همان طور که از عنوان مشخص است سبک آشپزی این رستوان شامل غذاهای فست فودی و پیتزایی است که با قیمت بسیار مناسب در شهر اراک استان مرکزی آماده خدمات رسانی به گردشگران عزیز می باشد.

آدرس : استان مرکزی، شهرستان اراک، ابتدای خیابان محسنی 

سوغات و صنایع دستی استان مرکزی

گل های زینتی محلات :

نزدیک به صد سال است که گل کاری و پرورش گل یکی از فعالیت های اقتصادی کشور به حساب می آید و یکی از بزرگترین مراکز تولید گل و گیاهان زینتی کشور شهر محلات واقع در استان مرکزی محسوب می شود هم چنین این شهر به عنوان بنیان گذار این صنعت شناخته می شود. حدود 700 واحد گلخانه ای سبب شده که انواع گل و گیاهان زینتی در دسته سوغات های محبوب استان مرکزی قرار بگیرد.


گل های زینتی محلات


عسل خمین :

خمین یکی از شهرستان های استان مرکزی است که با تولید حدود 235 تن عسل طبیعی از نظر کیفیت رتبه اول و از نظر کمیت رتبه دوم را بعد از شهر شازند در این منطقه دارد. جالب است که بدانید با توجه به اینکه گلوکز موجود در عسل خمین کمتر از 4% و رطوبت آن کمتر از 18% است این عسل از محصولات صادراتی به خارج از کشور به شمار می آید.

انار ساوه :

انار یکی از لذیذترین و محبوب ترین میوه های ایرانی است که در اکثر روزهای زمستانی به همراه گلپر و نمک میهمان شب نشیی های خانواده ایرانی است. شهرستان های ساوه در استان مرکزی، نی ریز در استان فارس و فردوس در استان خراسان جنوبی از بزرگ ترین تولید کنندگان انار در کشور می باشند و در این میان انار ساوه دارای غلظت آب بالا تری به نسبت سایر انارهای ایران و حتی جهان می باشد.


سوغات و صنایع دستی استان مرکزی


ترخینه :

ترخینه یا به زبان اراکی ترخنه مواد اولیه برای تهیه نوعی آش محلی می باشد که موادی چون بلغور گندم، ماست یا دوغ پرچرب، نمک، زردچوبه، فلفل سیاه، کلاله و پونه خشک را با یک دیگر مخلوط می کنند تا ماده ای خمیری به دست آید سپس آن ها را به صورت قرص های جداگانه شکل می دهند و در مجمه ای بزرگ با فاصله از هم قرار می دهند تا خشک شوند. پس از آماده شدن ترخینه چند قرص از آن را در آب درحال جوش می اندازند و با پیاز داغ میل می کنند.لازم به ذکر است در برخی از مناطق این استان به جای ماست از آب انار در ترکیب ترخینه نیز استفاده می شود.

 انگور هزاوه :

هزاوه نام یکی از روستاهای شهرستان اراک است که در هر گوشه و کنار آن خوشه های خموده میوه بهشتی انگور به چشم می خورد. یکی از برجسته ترین فعالیت های اهالی روستای هزاوه زراعت انگور و تولید محصولات مرتبط به انگور مانند کشمش و شیره انگور می باشد. 

گیوه ی سنجان :

گیوه پاپوشی است که از دو قسمت جورابی شکل و زیره تشکیل شده و در انواع رنگ های مختلف و با جنس نخ های پلاستیکی و پنبه ای وجود دارد که گیوه سنجان منحصرا از نخ پنبه تولید می شود.


سوغات و صنایع دستی استان مرکزی


این نوع کفش از سالیان بسیار دور در فصل گرما مورد استفاده ایرانیان بوده که امروزه کمتر در پوشش ایرانیان به چشم می خور و تنها در بخش هایی روستایی مورد استفاده برخی از افراد می باشد. تنها صنایع دستی روستای سنجان که چند سالی است به شهر تبدیل شده. این گیوه های زیبا در سال های گذشته به شهر و مناطق اطراف نیز فرستاده می شد و آن را با نام گیوه سیمین جانی می شناختند.

شیرینی جوزغند :

یکی از گران ترین هم چنین خوش طعم ترین شیرینی های موجود در بازار ایران شیرینی جوزغند استان مرکزی است که بیشتر در بازار های شهر نراق به چشم می خورد. طرز تهیه این شیرینی ها به گونه ای است که در ابتدا تعدادی هلو را پوست می کنند سپس در تابش مستقیم نور خورشید قرار می دهند تا خشک شود و پس از سه روز هسته آن را خارج می کنند و مجددا به مدت یک روز در مقابل آفتاب قرار می دهند و در نهایت داخل آن را با هل، شکر، بادام، مغز، خاک قند و هسته زرد آلو پر می کنند.

فرش ساروق :

در چهل کیلومتری شهرستان اراک روستایی با نام ساروق واقع شده که به دلیل فرش های خوش بافت و خوش نقشه خود توانسته به برندی جهانی در بازار فرش داخل و خارج از ایران تبدیل شود. کیفیت رنگ، روش پود گذاری بافت دقیق و محکم از جمله ویژگی های فرش ساروق است.

جاذبه های گردشگری استان مرکزی

محلات :

بی شک یکی از زیبا ترین شهر های استان مرکزی شهر محلات است که چندان هم از پایتخت نشینان دور نیست. آب وهوای معتدل و پاک این منطقه سبب شده که محلات به مهد پروش گل و گیاه کشور تبدیل شود و القابی چون پایتخت گل ایران، دیار گل ها و هلند ایران را به آن نسبت دهند. آتشکده آتشکوه، بوستان سرچشمه، چشمه های آبگرم، غار آزادخان، قلعه گبری، پل تاریخی باقر آباد، سد نیم ور، غار یکه چاه و دهکده گل و گیاهان زینتی از جمله جاذبه هایی است که این شهر را به یکی از محبوب ترین مقاصد گردشگری استان مرکزی تبدیل کرده است.

حمام چهار فصل :

قدمت حمام چهار فصل که بخشی از تاریخ استان مرکزی را در معرض نمایش گردشگران گذاشته است به دوران احمد شاه آخرین پادشاه قاجار باز می گردد. ساخت این بنا پس از 38 ماه با مساحت حدود 1600 متر مربع و 4 قسمت مجزای زنانه، مردانه، اقلیت های دینی و حمام خصوصی به پایان رسید و توانست عنوان بزرگترین حمام ایران را از آن خود کند. به محض ورود به این بنا محو تماشای هنر کاشی کاری و رنگ پردازی های آن خواهید شد.


حمام چهار فصل


جالب است که بدانید برای ثابت نگه داشتن تقریبی دمای داخل حمام و محیط بیرون کف این حمام به گونه ای طراحی شده است که حدود 3.5 متر از کف خیابان پایین تر است. در هر چهار سوی سربینه مردانه ( رخت کن سر حمام ) تصویرهای کاشی کاری شده از فصل های مختلف وجود دارد که وجه تسمیه نام این حمام نیز می باشد. حمام چهار فصل در تاریخ 10 آبان 1355 با شماره 1339 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و در سال 1373 پس از مرمت هایی اولین فعالیت های خود را به عنوان موزه باستان شناسی آغاز کرد و مورد بازدید عموم قرار گرفت. 

دریاچه نمک میقان :

یکی از جاذبه های طبیعی در دل استان مرکزی دریاچه زیبا و حیرت انگیز میقان در بخش شمال شرقی شهر اراک می باشد و آنچه سبب جذابیت دوچندان آن شده فصلی بودن این دریاچه است. این دریاچه در فصل پر باران منظره ای شبیه به دریای خزر و در فصل های خشک و کم باران منظره ای از نمک زار و کویری را به نمایش خواهد گذاشت.


دریاچه نمک میقان


 از دیگر تفریحات آرامش بخش این منطقه می توان به تماشای پرندگان مهاجر که در فصل های پاییز و زمستان میهمان آسمان آن هستند اشاره کرد. 

آدرس : مرکزی، اراک، خیابان بهشتی، موزه چهار فصل

ساعت بازدید : 9 الی 18

بازار اراک :

یکی از نکات جالب در این بازار قدمت ساخت آن است که با قدمت تاریخ ساخت شهر اراک که در گذشته سلطان آباد نام داشت برابر است. طرح اولیه این بازار را سپهدار اعظم ( حاکم وقت اراک ) پایه ریزی کرده و یوسف خان گرجی در سال 1228 آن را تکمیل کرد. معماری این بنا تلفیقی از معماری مدرن و سنتی است که در زمینی به مساحت حدود 14 هکتار قرار گرفته و تمامی مسیر های آن دارای تقارن هندسی است. جالب است که بدانید معماری منحصر به فرد این بنا به گونه ای است که هوای داخل بازار در تابستان بسیار خنک و در زمستان گرم و مطبوع باشد. از دیگر نکات جذاب این بنا می توان به داشتن یک درب خروجی تمامی سراها و تیمچه ها که سبب می شود به هنگام حوادثی مانند آتش سوزی تمامی جمعیت بتوانند به سرعت آن را تخلیه کنند اشاره کرد. این بازار در تاریخ 10 آبان سال 1355 با شماره 1285 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. 

آدرس: استان مرکزی، اراک، خیابان امام، روبروی میدان شهدا

بازار اراک


شهر زیر زمینی آوه :

یکی از مقاصد محبوب برای علاقمندان به تاریخ شهر زیر زمینی آوه در شهرستان ساوه است. بنا بر گفته تاریخدانان قدمت این شهر 220 هکتاری به دوران حکومت اردشیر بابکان باز می گردد و یکی از شهر های برجسته در دوره اسلامی بوده. از دیگر بخش های تاریخی این منطقه می توان به کاروانسرایی با 800 متر مربع وسعت که قدمت آن را به دوران صفوی نسبت داده اند اشاره کرد. جالب است که بدانید شهر زیر زمینی آوه، آب انبار آوه، کاروانسرای صفوی محوطه باستانی و آستان مقدس امام زاده عبدالله بزرگترین محوطه تاریخی استان مرکزی محسوب می شود.

- آدرس : ستان مرکزی، ساوه، خیابان امام خمینی، کوچه شهید مائلیان

گنبد چهار سوق :

یادگاری از دوران صفویان که در میدان انقلاب و شهرستان ساوه برجای مانده و حدود 5 قرن است که بر آن استوار است. این ساختمان گنبدی 12 ضلعی را در خود جای داده که چهار ضلع آن در گذشته به چهار بازار راه داشته و امروزه در بخش شمالی آن بازار بزرگ ساوه و در بخش جنوبی آن بازارچه ای کوچک و به همراه چند مغازه کوچک هم چنان پابرجا است.


گنبد چهار سوق


 از هشت ضلع دیگر این بنا در ایام سگواری مانند ایام محرم به عنوان تکیه عزاداری استفاده می شد به همین دلیل این بنا به نام تکیه چهار سوق نیز شناخته می شود. گنبد این بنا به اشکال مختلفی از جمله شش ضلعی، دوازده ضلعی و تصاویر پیکانی مزین شده است. گنبد چهار سوق در سال 1356 به شماره 1382 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

- آدرس: استان مرکزی، ساوه، ميدان انقلاب، گنبد چهار سوق 

آتشکده خورهه :

در بخش شمال شرقی شهرستان محلات مابین سه روستای آبگرم، دودهک و ورین یکی از برجسته ترین مجموعه های باستانی کشور ایران واقع شده است که قدمت آن را به دوران حکومت سلوکیان نسبت داده اند. این بنا در زمینی به مساحت 3550 متر قرار دارد که دارای سه بخش کلی از جمله بخش غربی، شمالی و ایوان اصلی که خود شامل 24 ستون به شکل دو ردیف 12 تایی با ارتفاع حدود نه متر می باشد می شود.


آتشکده خورهه


امروزه تنها دو ستون از این 12 ستون برجای مانده و به اعتقاد برخی از تاریخ نویسان تا سال 378 هجری علاوه بر این دو ستون، دو ستون دیگر نیز از بنا وجود داشته که با گذشت زمان از بین رفته اند. پس از حفاری هایی که در این منطقه صورت گرفت آثار کشف شده شامل اسکلت های انسان، سنگ های تزئینی، کوزه گرد و دسته دار، پیه سفالی، اشیاء فلزی و قطعات شیشه ای تزئینی می شود. این بنا در تاریخ 15 دی ماه 1310 با شماره 131 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. 

تکیه زاغرم :

قدمت ساخت این تکیه به سال 1274 در دوران قاجار باز می گردد. خشت، تیر های چوبی، و کاه گل از جمله مصالحی است که در ساخت این بنا مورد استفاده قرار گرفته است. در ایام محرم و سوگواری امام حسین (ع ) مراسم سینه زنی و تعزیه خوانی در آن برگزار می شود. دو کتیبه سنگی بر ورودی این بنا قرار گرفته که هر یک اطلاعاتی را در اختیار بازدیدکنندگان می گذارند. سنگ نبشته اول چنین می گوید که این بنا حدود 273 سال پیش ساخته شده و از فردی به نام میرزا شریف وحید نام برده شده که احتمال می رود این شخص بانی این تکیه بوده است. سنگ نبشته دیگر این بنا نیز بیانگر این است که کاظم ریش "وزیر نقلیه ناصر الیدن شاه " در حدود 163 سال پیش بخش دیگری از این تکیه را بنیان نهاده است. تکیه زاغرم در تاریخ نهم فروردین سال 1378با شماره 2281 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آدرس : استان مرکزی، تفرش، خیابان آیت الله سعیدی

غار نخجیر :

غاری با قدمت 70 میلیون ساله که در اواخر سال 1367 به سبب یک انفجار در نزدیکی دهانه آن کشف شد. غار آهکی نخجیر یکی از زیبا ترین ایران است که در جاده دلیجان – نراق قرار گرفته است. دهانه مرکزی این غار دارای عرض حدودا 10 متر، ارتفاعی مابین 10 تا 40 متر و عمقی حدودا 8 تا 10 کیلومتر است. این غار از تالارهای زیبایی ها، چهلچراغ، سفره عروس، برزخ، باغ وحش و تالار چهلستون که زیباترین تالار ان است تشکیل شده است. نورپردازی، سالن انتظار، بوفه و کافی شاپ، ایمن سازی و کف سازی حدودا 1200 متر غار از جمله امکاناتی است که در غار نخجیر برای گردشگران به وجود آمده است.


غار نخجیر


جالب است که بدانید این غار در دسته غارهای زنده جهان است که در صورت ترک و آسیب به بخش از غار خودش آن را ترمیم می کند. تمامی فصول برای بازدید از این جاذبه شگفت انگیز بهترین زمان است زیرا در تابستان خنک و در زمستان دارای هوایی گرم و مطبوع می باشد. غار نخجیر در سال 1384 با شماره 13814 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسده است.

هزینه بازدید: برای اتباع ایرانی حدود 15,000 تومان ، برای اتباع خارجی 45,000 تومان

ساعت بازدید: 09:00 الی 19:00

آدرس : استان مرکزی، دلیجان، کیلومتر 7 جاده نراق

آبگرم محلات :

چشمه آبگرم محلات یکی از مقاصد پرطرفدار استان مرکزی است که سابقه استفاده از آن به سالیان خیلی دور باز می گردد به دلیل محبوبیت این چشمه از نظر گردشگران و افراد محلی این منطقه، در سال 1350 یک مجتمع آب درمانی به دو قسمت مجزای زنانه و مردانه در تجلیگاه این چشمه احداث شد. آبگرم محلات دارای چشمه های متنوع با خواص درمانی مختلف به نام های شفا، حکیم، دنبه، سلیمانیه، سودا و رماتیسم است. مواد معدنی چون فلوئور، ید، آهن، منیزیم، کلسیم، سدیم و آمونیاک در این چشمه به دمای 48 درجه سانتی گراد وجود دارد و خواصی چون درمان بیماری های مفصلی، کلیوی، کبدی، صفراوی، دستگاه گوارش، قارچی، ریوی و عصبی را پوشش می دهد.

- آدرس : استان مرکزی، محلات، 15 کیلومتری شمال شرق محلات- جاده دودِهک خورهه

روستای کمیجان :

شهری در 75 کیلومتری اراک که کلکسیونی از زیبایی های استان مرکزی را در خود جای داده است. روستای تاریخی وفس که به دلیل پلکانی بودن آن به ماسوله استان مرکزی مشهور است، آتشکده فردقان، امامزاده شاهزاده حسین، بام کمیجان قلعه قاجاری خاندان بهادری، تپه تاریخی چرگزی، رودخانه قوره چای و موزه میراث فرهنگی کمیجان مجموعه جاذبه های گردشگری در این شهر است که می توانید از بازدید آن ها لذت ببرید.

مشاهیر استان مرکزی

استان مرکزی که یکی از مناطق فهریخته پرورو کشور عزیزمان محسوب می شود و حدود یک چهارم از مفاخر این سرزمین را در خود جای داده القابی چون بهشت مفاخر، پایتخت مفاخر و مشاهیر و سرزمین آفتاب را به آن نسبت داده اند که در ادامه چند تن از مشهورترین آن ها را معرفی خواهیم کرد.

- میرزا تقی خان امیر کبیر :

میرزا محمد تقی خان فراهانی در سال 1186 در یکی از روستاهای شهر اراک به نام هزاوه زاده شد. محمد تقی خان فراهانی ملقب به امیر کبیر یکی از مشهور ترین صدراعظم های در زمان قاجار بود که در دوران صدرات خود خدمات بسیاری از جمله تاسیس دانشگاه دارالفنون، انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه، رسیدگی به وضع مالیه و مبارزه با رشوه خواری به کشور ایران کرد. 

- پرفسور حسابی :

محمود خان میرزا حسابی در سال 1281 در شهرستان تفرش به دنیا آمد. وی وزیر آموزش و پرورش، بنیانگذار فیزیک دانشگاهی و سناتور ( نماینده مجلس اعیان ) در دوران حکومت پهلوی بود. پرفسور حسابی که عنوان پدر علم فیزیک را به آن نسبت داده اند در تاریخ 12 شهریور ماه 1371 درگذشت. 

- کربلایی کاظم سارقی :

فردی بی سواد که در سال 1300 در شهر سارو از توابع شهرستان اراک متولد شد. نماز اول وقت، دوری از مال حرام و پرداخت زکات از جمله ویژگی های شخصیتی است که به وی نسبت می دهند. کربلایی کاظم ساروقی در سن 27 سالگی در حالی که هیچ گونه سواد خواندن و نوشتن نداشت به صورت ناگهانی حافظ کل قرآن کریم شد و یکی از اعجاز این کتاب مقدس آسمانی را به جهانیان نشان داد.


مشاهیر استان مرکزی


لازم به ذکر است پس از بیان این سخن از سمت کربلایی کاظم کریمی چندین بار مورد آزمون تعدادی از مراجع قرار گرفت که همگی این اعجاز را تایید کردند. ایشان در تاریخ 13 مرداد سال 1378 در قبرستان نوشهر مقدس استان قم به خاک سپرده شد.

- سید روح‌الله موسوی خمینی :

سید روح‌الله موسوی خمینی در مهر ماه سال 1281 در شهر خمین استان مرکزی زاده شد و در سال 1357 انقلاب جمهوری اسلامی ایران به رهبری وی از طریق رفراندوم ( همه پرسی ) پایه گذاری شد. به دلیل محبوبیتی که ایشان در میان مردم پیدا کرده بود عنوان امام خمینی را به ایشان نسبت دادند. وی تحصیلات خود را در زمینه های فقه، عرفان و فلسفه اسلامی در حوزه علمیه به پایان رساند و به دنبال مخالفت ها و مبارازاتی که با سیاست های پهلوی داشت حدود یک سال زندانی شد و پس از آن حدود 14 سال در تبعید به سر می برد به دنبال مبارزات مردم ایران با حکومت پهلوی و خروج محمدرضا شاه از خاک ایران در تاریخ 12 بهمن 1357 به ایران بازگشت. امام خمینی به عنوان اولین رهبر و ولی فقیه نظام جمهوری اسلامی بود که این عنوان را تا روز مرگ ( 12 آذر 1368 ) خود حفظ کرده بود. 

زبان مردم استان مرکزی 

 در واقع زبانی که در بین مردم استان مرکزی رواج دارد زبان فارسی است اما زبان های دیگری مانند:

- زبان ارمنی : بیشتر در بخش هایی از شازند، ساوه، اراک و خرقان وجود دارد.

- زبان تاتی : در بخش هایی از شهرستان کمیجان، زرندیه و تفرش رواج دارد.

- ترکی خلجی : در بخش هایی از تفرش و آشتیان مورد استفاده مردم این منطقه است.

- زبان لری : در بخش هایی از شازند، خنداب و خمین که در بخش مرزی استان همدان و لرستان قرار دارند به گوش می رسد. 

- زبان راجی : این نوع گویش را هم سنگ زبان اوستا می دانند و در بخش هایی از دلیجان و محلات در استان مرکزی و برخی از نقاط دیگر کشور ایران وجود دارد.

- ترکی محلی : در بخش هایی از مناطق ساوه، خمین، زرندیه، شازند و اراک مردم به زبان ترکی محلی صحبت می کنند. 

دین مردم استان مرکزی

 همان طور که از آتشکده های برخی از شهرها و روستاهای این استان مانند خورهه، راهجرد، محلات و کمیجان نمایان است دین مردم این منطقه پیش از ورود اسلام زرتشت بوده اما هم اکنون اکثریت اهالی این منطقه پیرو دین اسلام و فرقه شیعه می باشند البته تعداد بسیار اندکی از مسیحیان ارمنی، زرتشتیان و تعداد انگشت شماری از کلیمیان ( یهودیت ) نیز به چشم می خورد.

رسومات مختلف مردم استان مرکزی

- بیل گردانی : بیل گردانی جشنی است با قدمت دو هزار ساله که هر سال در منطقه نیم ور شهر محلات برگزار می گردد و نوعی جشن باستانی و پهلوانی محسوب می شود. در این مراسم مردان منطقه نیم ور به لایروبی رودخانه قمرود می پردازند و پس از گذشت یک ماه به دنبال رسیدن آب به اولین شاخه خود این جشن برپا می شود که طی آن فردی با قدرت بدنی و آمادگی قبلی یک دسته بیل 4 تایی و یک دسته بیل 3 تایی را دو دست خود می گیرد و به دور سر خود می چرخاند و تا زمانی که تعادل خود را حفظ کند مورد تشویق حضار و در غیر این صورت طبق آئینی کهن مورد تمسخر آنها با " هو " کشیدن قرار می گیرد. 


رسومات مختلف مردم استان مرکزی


- مراسم کوسه ناقالی : از دیگر مراسمات متداول در استان مرکزی که هر ساله در چله کوچک زمستان در این منطقه برگزار می گردد جشن ناقالی است. این مراسم به منظور شکر گزاری چوپان ها برای فرارسیدن فصل گرما که بشارت برکت و پر آبی را برای آنان به همراه دارد انجام می گیرد. طی این مراسم چوبان در حالیکه لباس مخصوصی به تن کرده و زنگوله به دور کمر خود بسته است آواز سر می دهد و از حاضرین هدیه طلب می کند.

- مراسم اهو اهو : یکی از آئین های مرسوم روستای خورهه که در شب چهاردهم ماه رمضان مصادف با شب تولد امام حسن ( ع ) توسط نوجوانان برگزا می شود مراسم اهو اهو است. طی این مراسم نوجوانمان در دسته های سه تا چهارتایی به درب خانه های اهالی ( اکثرا افرادی که دارای فرزند خردسال پسر هستند ) می روند و آن فردی که بزرگتر از همه است شروع به خواندن اشعاری می کند و دیگر اعضای گروه نیز با گفتن اهو اهو او را همراهی می کنند و در نهایت صاحبخانه با دادن شیرینی، آجیل و گاهی هم پول نقد آنها را بدرقه می کنند.  

- کوزه سفالی : کوزه سفالی مراسمی است که در شب قبل از عید توسط زنان این منطقه و اکثرا در شهر ساوه انجام می گیرد.


رسومات مختلف مردم استان مرکزی


در این مراسم ابتدا نیت کرده سپس نام خود را روی تکه ای کاغذ می نویسند و در کوزه می اندازند برخی اوقات نیز به جای نوشتن اسم، شی با ارزشی را داخل آن می اندازند و فردای آن روز یکی از زنان معتمد در حالیکه مشغول دعا خواندن است هر یک از محتویات کوزه را یکی یکی بیرون می آورد و به اعتقاد مردم خداوند نیت آن ها را برآورده می کند. 

برای سفر به این شهر از طریق رنتی جا اقدام به اجاره ویلا کنید و با خیال راحت و آسوده سفر کنید.