سیزده بدر واژه ای آشنا برای تمامی مردم ایران زمین در هر نقطه ای از این کشور می باشد. ایرانیان به رسومات و آیین خود اهمیت زیادی می دهند و 13 بدر یکی از رسومات کهن ایرانیان می باشد. پس از دوازده روز از گذشت روز آغاز سال و نوروز، ایرانیان به طبیعت می روند، سبزه گره می زنند، سبزه ها را به آب میسپارند و در کنار عزیزان به تفریح و شادی می پردازند تا خود را برای  کار و زندگی را در سال جدید آماده سازند. اما این رسم زیبا چگونه شکل گرفته است؟


سیزده بدر

loading

معنی سیزده بدر چیست؟

معنی سیزده بدر یا " سینزده به در"  در لغت نامه ی دهخدا به این صورت آمده است که (سیزده) به معنای همان عدد 13 است یا روز سیزدهم، (به) به معنای به سوی، به طرفه، و (در) به معنای طبیعت، دشت و صحرا می باشد. اگر بخواهیم به صورت کلی این واژه را معنا کنیم به معنای  بیرون رفتن در طبیعت در روز سیزدهم می باشد.

چرا سیزده بدر نحس است؟

در مورد بیشتر آیین ها و رسومات مانند چهارشنبه سوری و سیزده بدر احتمالات و ابهامات زیادی بیان می شود که ممکن از از هر گوشه ای چیزهای جدیدی راجب این رسومات شنیده شود که البته این ابهامات بدون دلیل نمی باشند. یکی از این ابهامات نحس بودن روز سیزده بدر می باشد. در گذشته و اکنون اروپاییان عدد 13 را نحس می دانند و این موضوع حتی باعث شده که برخی از هتل ها واحد 13، برخی هواپیماها(مانند لوفت هانزا و ایرفرانس) صندلی 13 و ساختمان ها واحد و طبقه 13 ام نداشته باشند. برخی ها بر این باورند که اعتقاد به نحسی 13 بدر از زمان صفویه برخاسته است زیرا در آن زمان اروپایی ها به ایران آمده و باورها و اعتقادات خرافی خود را به خورد ایرانیان داده اند.

حقایقی درباره سیزده بدر

در باره ی مشخص بودن روزی به نام سیزده بدر تردید و نظرات متفاوتی وجود دارد. در تاریخ ایران صحبت های زیادی راجب روز سیزدهم تقویم و تاریخ شده که متفاوت بودن عقاید ایرانیان نسبت به عدد 13 در دوره های مختلف را نشان می دهد.

از مهم ترین و معتبرترین منابع که توضیح نزدیکی راجب روز سیزدهم سال داده است، آثار الباقیه از ابوریحان بیرونی می باشد. ابوریحان بیرونی دانشمند ،ستاره شناس و ریاضیدان ایرانی می باشد که در اثر خود، گاه شمار و تاریخ قوم های مختلف را بررسی نموده و روزهای مختلف سال را بر اساس خوش یمن و بدیمن بودنشان دسته بندی کرده است و از روز سیزدهم (سعد) به عنوان روز خوش یمن یاد کرده است.

روز طبیعت

تاریخچه سیزده بدر

سیزده بدر از گذشته دور تاکنون جز آیین و رسومات زیبای ایرانیان بوده و درباره ی تشخیص زمان دقیق به وجود آمدن این رسم ابهاماتی وجود دارد که در ادامه به این مورد می پردازیم:

سیزده بدر در دوره ساسانیان

در کتاب "جشن های کهن ایرانی" اینگونه آمده است که در دوره ی ساسانیان، آیین برگزاری سیزده بدر از تاریخ 13 فروردین ماه در دربار پادشاهی شروع شده و این آیین در تاریخ 18 فروردین ماه به اتمام می رسیده است. این آیین و جشن برای گردش و تفریح در باغ و بوستان به همراه خواندن آواز و سرود بوده است.

سیزده بدر دوران قاجاریه

خیلی ها بر این باورند که اصلی ترین ریشه سیزده بدر به دوران قاجاریه برمی گردد، زیرا تا قبل از این دوره در هیچ منبعی اشاره به برگزاری این مراسم یا این روز خاص نشده است.

در این باره مهرداد بهار در کتاب خود به نام "از اسطوره تا تاریخ" آورده است که مردم در روز 13 فروردین ماه در مکان های عمومی به شادی می پردازند و حتی بانوان می توانند بدون روی بند در خیابان حضور پیدا کنند.

یکی دیگر از منابع تاریخی کتاب "شرح زندگانی من" از عبدالله مصطوفی می باشد که در کتاب خود به جزئیات چگونگی انجام مراسم سیزده بدر در دوران قاجاریه پرداخته است. طبق مطالب آورده شده در این کتاب : در روز 13ام فروردین ماه خانواده ها با سماور و بقچه های خوراکی خود به بیرون از شهر می رفتند. از معمول ترین خوراکی هایی که در این روز مردم تناول می کردند می توان به کاهو با سرکه یا سکنجبین با سرکه شیره اشاره کرد. خانواده هایی که وضع مالی بهتری داشتند در کنار غذای اصلی وسایل پخت آش رشته را نیز با خود می بردند تا در کنار غذای اصلی، آش رشته نیز درست نمایند. رسمی که امروزه نیز جذابیت های خاص خود را دارد، در این روز دختران جوان دم بخت نیز در اواخر روز سبزه گره می زدند تا قبل از 13 بدر سال جدید شوهر پیدا کنند.

سیزده بدر

فلسفه سیزده بدر

سیزده بدر، 13 امین روز فروردین ماه و از جشن های نوروزی می باشد. در تقویم های ایرانی از این روز به عنوان روز طبیعت نام برده شده  و تعطیل رسمی است. برخی بر این اعتقادند که در این روز برای رانده شدن نحسی از خانه و رها کردن آن در طبیعت، مردم از خانه بیرون می روند که این عقیده خرافی ناشی از حضور اروپاییان در زمان قاجاریه در ایران می باشد که اعتقاد خود راجب عدد 13 را به ایرانیان انتقال داده اند و این اعتقاد نحس بودن در هیچ یک از کتاب های تاریخی و روایت های ایرانی آورده نشده است.

ایرانیان از دیر باز در این روز به طبیعت می رفتند و در کنار عزیزان به شادی و خوشحالی پرداخته و خود را برای کار و زندگی در سال جدید آماده می کنند.

سیزده بدر کجا بریم؟

یکی از مسائلی که اغلب مردم با آن روبرو می شوند انتخاب مکان بیرون رفتن می باشد. در این روز مهم بیرون رفتن از خانه و و بودن در دل طبیعت می باشد. روزی که کشاورزان در آن کشت و کار خود را از نو شروع می کند. در خراسان شمالی کشاورز ها جشن کاشتن می گیرند. در روز 13ام فروردین زرتشتیان ایران در زیارتگاه های پیر سبز و پیر نارکی دور هم جمع می شوند و به نیایش می پردازند.