روستای ماخونیک یکی از روستاهای عجیبی است که در کشور ایران قرار دارد. قد و قامت کوتاه مردم در این روستا باعث شده است که آن را سرزمین لی لی پوت ها بخوانند. از روستای ماخونیک تا کشور افغانستان تقریبا نیم ساعت فاصله است. در واقع مردم این روستا نیز افغان هستند و به دلیل شرایط خاصی که دارند چند قرن پیش به روستای ماخونیک آمده و این محل را برای زندگی انتخاب کرده اند.

روستای ماخونیک در استان خراسان جنوبی قرار دارد. این روستا با نزدیک ترین شهر که شهر سربیشه است، حدود 65 کیلومتر فاصله دارد. این روستا در قسمت شرقی شهر سربیشه واقع شده است.

روستای ماخونیک یکی از هفت روستای شگفت انگیز جهان است. این انتخاب هم به دلیل تفاوت شکل و شمایل مردم این روستا است و هم به دلیل روشی است که مردم برای زندگی خود برگزیده اند.

تا مدت ها این روستا اصلا مورد توجه کسی نبود. حتی مردم این روستا، جاده و راه دسترسی راحت و آسانی به مناطق دیگر نداشتند، اما با گذشت زمان دولت وقتت، کوهی که این روستا در کنار آن ساخته شده است را شکاف داد و برای مردم روستای ماخونیک جاده ای احداث کرد.


روستا ماخونیک


چرا مردم ماخونیک، قد کوتاه هستند؟

مساله ای که در مورد مردم این روستا، توجه همه را به خود جلب کرده بود، کوتاهی قد در این روستا است. مردم روستا از آنجایی که از نظر تغذیه ایی در شرایط خوبی به سر نمی بردند، قد های آن ها به سختی به 140سانتی متر می رسید.

اما وقتی دسترسی روستا به امکانات بیشتر شد و میزان و تنوع مواد غذایی که کودکان در این روستا دریافت می کنند، افزایش یافت، قد آن ها نیز رو به بهبود و رشد گذاشت. با ورود غذاهایی مانند برنج و مرغ به سبد غذایی کودکان، شاهد آن هستیم که در حال حاضر قد کودکان و نوجوانان از قد والدین خود بلندتر است و از این نظر در سلامتی به سر می برند.



این روستا یکی از هفت روستای شگفت انگیز در جهان است. این روستا به روستای لی لی پوت ها شهرت دارد. در ادامه در مورد خصوصیات این روستا مواردی را اشاره خواهیم کرد.

وجه تسمیه روستای ماخونیک

برای انتخاب نام ماخونیک برای این روستا دو ماجرا نقل شده است. عده ای می گویند که در سال های دور، چند نفر از مامورین دولتی به روستای ماخونیک آمده اما اهالی روستا با آن ها برخورد صمیمانه ای نداشته اند و همین دلیلی شد که آن ها نام مادخنیک را برای این روستا انتخاب کردند. این نام با گذشت زمان به ماخونیک تغییر پیدا کرده است.

نقل قولی دیگر بیان می کند که انتخاب نام ماخونیک به دلیل شکافی است که در کوه مجاور روستا وجود دارد. بعدها با گذشت سالیان در نام این روستا نیز تغییراتی ایجاد شد و نامش به ماخونیک تغییر یافت.

ویژگی های روستای ماخونیک

مردمی که در این روستا زندگی می کنند، دارای مذهب سنی حنفی هستند و از ابوحنیفه نعمان بن ثابت که یکی از امامان چهار گانه اهل سنت است، پیروی می کنند. زبانی که مردم این روستا با آن صحبت می کنند، زبان فارسی است که البته این زبان را نیز با لهجه خاصی ادا می کنند.

یکی از مهم ترین و شاخص ترین ویژگی هایی که باعث شده این روستا بسیار مورد توجه جهانیان قرار گیرد، قد مردمی است که در این روستا زندگی می کنند. در گذشته قد ماخونیان از یک متر و چهل سانت، افزایش پیدا نمی کرد، اما در گذر زمان، سعی کردند که نحوه تغذیه خود را تغییر دهند و این تغییر باعث شد که قدشان بلند شود.

در گذشته لباسی که مردم بر تن می کردند، از جنس کرباس بود. البته الان هنوز هم در روستای برخی از اهالی این لباس های کرباسی را بر تن می کنند.

در روستای ماخونیک تا سال 1366 هیچ مدرسه ای وجود نداشت و بیشتر کسانی که در این روستا زندگی می کردند از طریق مکتب خانه های روستا به علم آموزی می پرداختند. این نکته برای عده ای جالب توجه است، زیرا انتظار نمی رود که مردم در منطقه ای که هیچگونه امکاناتی ندارد، به تربیت و پرورش کودکان خود اهمیت داده و آن ها را برای آموختن عمل به مکتب خانه بفرستند.


روستا ماخونیک


فرهنگ مردم ماخونیک

نکته بسیار جالبی که می توان در مورد مردم این روستا به آن اشاره کرد، روشی است که مردم برای زندگی خود انتخاب کرده بودند. شما در این روستا کسی را مشاهده نخواهید کرد که چای بنوشد، سیگار مصرف کند، حیوانی را شکار کند و گوشت بخورد. آن ها این کارها را گناه می دانستند و به همین دلیل نسبت به انجام آن هیچ میلی و رغبتی نداشتند. البته در مورد صحت این نکته هم نظرات مختلفی وجود دارد.

مورد دیگر که آن هم از اعتقادات مردم این سرزمین ریشه گرفته بود، تصوری بود که نسبت به تلویزیون داشتند. مردم این روستا معتقد بودند که ورود تلویزیون به منازل آن ها به مانند ورورد شیطان است و به همین دلیل به کودکانشان اصلا اجازه نمی دادند که در مقابل تلویزیون نشسته و فیلمی را تماشا کنند.

خانه های روستای ماخونیک

یکی از موارد قابل توجه در روستای ماخونیک، مسکن و خانه هایی است که در این روستا وجود دارد. خانه های ماخونیک، در دامنه تپه و در فاصله بسیار کم با یکدیگر ساخته شده اند. درب های خانه ها در ماخونیک چوبی هستند و ارتفاع کم و کوتاهی دارند و شما برای آنکه بتوانید به داخل خانه وارد شوید، باید سر خود را خم کنید.

کف خانه ها در این روستا، از سطح زمین پایین تر است. در روستای ماخونیک، خانه های دارای ارتفاع کمی هستند. علت این ارتفاع کم، سهولت در گرم کردن خانه در فصول سرد سال است.

همه خانه های ماخونیک دارای فضاهای مشترکی هستند که در همه جا شما می توانید آن را مشاهده کنید. یکی از این فضاها، کندیک است که برای نگهداری گندم و جو از آن استفاده می شود. فضای دیگر کرشک است که در واقع یک اجاق گاز گلی است و برای گرم کردن و آماده کردن غذا مورد استفاده قرار می گرفته است. طاق و طاقچه نیز از دیگر موارد مشترک بین خانه های ماخونیکان است. مصالحی که برای ساختن خانه های ماخونیک استفاده شده است، سنگ و چوب است.




با اینکه از زمان ساخت این خانه ها سال های زیادی گذشته است، اما برخی از این خانه هنوز هم توسط اهالی مورد استفاده قرار می گیرند، علت آن نیز استفاده از ساروج بوده است که باعث افزایش مقاومت این خانه ها در برابر آب و باران بوده است. استفاده از ساروج نفوذ پذیری آب را بسیار کاهش می دهد.

قدمت روستای ماخونیک

این روستا حدود سیصد سال قدمت دارد و تنها فردی که این روستا در سفرنامه هایش به آن اشاره کرده است، فردی به نام کلنل چارلز ادوار دبیت بوده است. این فرد از سفرهایی که داشته است، کتابی تهیه نموده و در آن به ذکر توصیفاتی در مورد این روستا پرداخته است.

شواهدی که وجود دارد نشان می دهد که مردم این روستا در ابتدا دامدار بوده، یک جا نشین نبوده و زندگی کوچ نشینی داشته اند، اما در سال های بعد تصمیم گرفتند که این روستا را به عنوان محل زندگی دائم خود انتخاب کنند و یکجا نشین شوند.

در نزدیکی این روستا قناتی وجود دارد که در آن یک سنگ نگاره قابل مشاهده است. این سنگ نگاره به خوبی ثابت می کند که این روستا از قدمت طولانی و زیادی برخوردار است.

بهترین فصل بازدید از ماخونیک

محلی که روستای ماخونیک در آن قرار گرفته است، آب و هوایی گرم و خشک دارد. به همین دلیل بازدید از این منطقه در فصل تابستان ممکن است کمی با سختی همراه باشد. اگر دوست دارید از این روستا دیدن کنید، بهتر است در یکی از فصل های پاییز و یا بهار به این قسمت بروید. آب و هوا در این دو فصل معتدل و دل چسب است.


روستا ماخونیک


کار و پیشه مردم ماخونیک

مردم روستا برای آنکه بتوانند کسب درآمد کنند، فعالیت های مختلفی را انجام می دهند. یکی از پیشه هایی که در این روستا وجود دارد کشاورزی است. مردم این روستا به کشت و زرع محصولاتی مانند چغندر، جو، گوجه، پیاز، زردک، شلغم، زعفران می پردازند. در ضمن درخت انجیر، عناب، انگور، بادام، توت و انار در نزدیکی قناتی که در این روستا وجود دارد، کاشته می شود. برخی از مردان روستا علاوه بر کارهای کشاورزی در معدنی که نزدیک روستا قرار دارد کار می کنند.

راه های دسترسی به ماخونیک

اگر بخواهید از تهران تا ماخونیک بروید، باید مسیری که حدود1261کیلومتر است را طی کنید. زمانی که شما به شهر بیرجند رسیدید باید به سمت شهر سربیشه حرکت کنید. وقتی به دهستان دُرح رسیدید، جاده فرعی که به سمت روستای سفال بند می رود را وارد شوید. بعد از طی این مسیر، روستای ماخونیک را خواهید یافت. فاصله این روستا از شهر بیرجند حدود 140 کیلومتر و از شهر سربیشه نیز 65 کیلومتر است.

اماکن تاریخی روستای ماخونیک

علاوه بر خانه ها و مردمی که در این روستا زندگی می کنند و از جذابیت های موجود در روستای ماخونیک به شمار می روند، اماکن تاریخی و باستانی نیز در این روستا قابل مشاهده است. برج گل انجیر، منزل سرگردونی و نادر مرده، بنای برج و قلعه و سنگ نگاره ماخونیک از جمله اماکن تاریخی این روستا به شمار می روند.




درمانگاه روستای ماخونیک

در روستای ماخونیک به دلیل عدم دسترسی به شهرهای دیگر، مردم برای خود، درمانگاهی در سی کیلومتری این روستا ساخته بودند. البته این درمانگاه کاملا با تصور شما از درمانگاه هایی که تا به حال دیده اید تفاوت دارد. در نزدیکی روستا گودال و یا سوراخی را درست کرده بودند تا زمان هایی که فردی بیمار می شود به این محل مراجعه کند و در این محل بیماری اش معالجه شود.

در آن زمان شیوع بیماری آبله بسیار زیاد بود و مردم ماخونیک افرادی را که به این بیماری متبلا می شدند به این درمانگاه می فرستادند تا سلامتی خود را به صورت کامل به دست آورند. کسانی که در این درمانگاه از سایرین مراقبت می کردند، افرادی بودند که خود قبلا به آبله مبتلا و بهبود یافته بودند.

وضعیت فعلی روستای ماخونیک

از آنجایی که در گذشته روستای ماخونیک به سایر شهرها و روستاها، دسترسی نداشت از امکانات خوبی نیز برخوردار نبود، اما با ساخت جاده و توجهی که به این روستا به دلیل شرایط خاص آن شد، این روستا نیز مسیر رشد و توسعه را در پیش گرفت. امروزه امکانات مختلفی در این روستا مشاهده می شود و زندگی را برای ساکنین آن بسیار راحت تر از قبل کرده است.

در طی بیست سال گذشته، خانه های این روستا به معماری خانه هایی که در شهرها وجود دارد نزدیک تر شده و خانه هایی با امکانات خوب و مناسب در اختیار بومیان این روستا قرار دارد. علاوه بر تغییر در ظاهر خانه ها، ورود آب شیرین، برق، مدرسه، حمام و ایجاد مغازه هایی در این شهر، از دیگر تغییراتی است که در این روستا به وجود آمده است.


 روستا ماخونیک


البته هنوز هم این روستا با مشکلات مختلف در حال جدال است و برای آنکه بتوان میزان درآمد کسانی که در این روستا زندگی می کنند را افزایش داد، باید سعی کرد که صنعت گردشگری در روستا را پیشرفت داد تا مردم بتوانند از این راه نیز امرار معاش کنند. با توجه به خشکسالی هایی که در طی سال های گذشته در کشور رخ داده است، کشاورزی، پیشه آینده داری برای این منطقه به نظر نمی رسد.

معماری و میراث بی نظیر ماخونیک از پتانسیل بالایی برای گردشگری برخوردار است که ساکنان امیدوارند روزی فرصت هایی را برای اشتغال و تجارت در روستا ایجاد کند تا بتوانند با فعالیت در این حوزه درامد پایدار و رو به رشدی را برای خود داشته باشند.

اقامت در روستای ماخونیک

در این روستا هنوز محلی که بتوان در آن اقامت کرد وجود ندارد، به همین دلیل بهتر است سفر خود را به صورت یک روزه انجام دهید و برای اجاره ویلا که در شهر های اطراف مانند بیرجند وجود دارد، شب را سپری کنید. رستوران و کافی شاپ نیز در این روستا وجود ندارد، پس سعی کنید اگر قصد دارید از این روستا بازدید کنید، حتما غذایی آماده کرده و به همراه خود بردارید.